ΕΚΦΡΑΣΗ
– ΕΚΘΕΣΗ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΤΡΙΩΡΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ
Ποιος είναι ο (νέος) ρόλος του ΟΗΕ;
Άρθρο
της επιτρόπου ΒΕΝΙΤΑ FERRERO-WALDNER, αρμόδιας για τις εξωτερικές σχέσεις και
την ευρωπαϊκή πολιτική γειτνίασης
Ποιο
σκοπό εξυπηρετεί σήμερα ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών; Αυτό είναι το ερώτημα που ταλανίζει
τις κυβερνήσεις, καθώς και τους φοιτητές διεθνούς πολιτικής από την εποχή της
πτώσης του σιδηρού παραπετάσματος.
Την εβδομάδα αυτή, 175 αρχηγοί κρατών και
κυβερνήσεων θα συνέλθουν στην έδρα του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, για να ολοκληρώσουν
ένα έγγραφο με το οποίο επιχειρείται να απαντηθεί το ως άνω ερώτημα. Η πρώτη
σημαντική μεταρρύθμιση στην εξηκονταετή ιστορία του ΟΗΕ ελπίζουμε ότι θα αναγγείλει μια νέα
εποχή στη διεθνή πολιτική.
Δεν μεταβάλλονται οι θεμελιώδεις αρχές,
δηλαδή η ανάγκη για ένα σύστημα διεθνών κανόνων και για συνεργασία, με σκοπό να
περιοριστεί η τάση των ανθρώπων για ένοπλες συρράξεις, και για ένα
φόρουμ στο πλαίσιο του οποίου τα κράτη μπορούν να συνεργαστούν για το κοινό
όφελος.
Όμως ο κόσμος έχει αλλάξει ριζικά από τότε
που ιδρύθηκε ο OHE,
όπως και έχει μεταβληθεί σημαντικότατα ο χαρακτήρας των συγκρούσεων και των
απειλών. Ο ΟΗΕ
χρειάζεται ανανέωση και μια εντολή για νέα δράση, προκειμένου να αποκτήσει τα
εφόδια για να ανταποκριθεί στις προκλήσεις του 2005, καθώς και σε αυτές
της επόμενης εξηκονταετίας.
Αυτά τα θέματα διακυβεύονται στη Νέα Υόρκη.
Δεν πρόκειται για ένα εύκολο έργο -ο αριθμός των κρατών έχει σχεδόν
τετραπλασιαστεί από το 1945, καθιστώντας περισσότερο περίπλοκο τον χαρακτήρα
των διαπραγματεύσεων. Παρ' όλα αυτά, λόγω του χαρακτήρα των σημερινών απειλών
-διάδοση των όπλων μαζικής καταστροφής, τρομοκρατία, «κράτη υπό διάλυση»,
μόνιμη φτώχεια, κλιματική μεταβολή και ιός HIV/AIDS- απαιτείται πρωτίστως
επείγουσα δράση.
Κατά την περίοδο που μεσολαβεί μέχρι τη
διάσκεψη κορυφής ορισμένοι εστίασαν περισσότερο στο θέμα της σύνθεσης του
Συμβουλίου Ασφαλείας και άλλοι σε θέματα διαχείρισης. Παρ' όλο που και τα δύο
είναι αναμφίβολα αναγκαία, δεν πρέπει ωστόσο να αποσπούν την προσοχή μας
από τα θεμελιώδη ζητήματα της συζήτησης: ασφάλεια, δικαιώματα του ανθρώπου και
ανάπτυξη.
Αυτά είναι άρρηκτα συνδεδεμένα - χωρίς ειρήνη δεν υπάρχει ανάπτυξη, χωρίς
ανάπτυξη δεν υπάρχει ειρήνη και χωρίς δικαιώματα του ανθρώπου δεν υπάρχει
κανένα από τα δύο άλλα.
Αυτή είναι οπωσδήποτε και η άποψη που έχει
η Ευρωπαϊκή Ένωση για τον κόσμο, καθώς και ο λόγος για τον οποίο διαδραματίσαμε
ηγετικό ρόλο στην αναζήτηση συναίνεσης στους διαδρόμους του ΟΗΕ και πέρα από αυτούς, κατά τους
τελευταίους μήνες. Η υποστήριξή μας στον ΟΗΕ
δεν πρέπει να εκπλήσσει. Τόσο ο ΟΗΕ όσο και η Ε.Ε. αναπτύχθηκαν μέσα από την ίδια
τραυματική εμπειρία του πολέμου, εξαιτίας της οποίας οι διεθνείς δυνάμεις
πείστηκαν για την ανάγκη δημιουργίας ενός νέου διεθνούς συστήματος. Οι δύο
οργανισμοί βασίζονται στην ίδια αρχή, σύμφωνα με την οποία τα κράτη μπορούν να
χειρίζονται καλύτερα τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν εφόσον δρουν μαζί και
όχι μεμονωμένα.
Για το λόγο αυτό η συμβολή τής Ε.Ε. στα
ταμεία και προγράμματα του ΟΗΕ ανέρχεται
περίπου στο 50% των συνεισφορών όλων των μελών του οργανισμού. Και για το λόγο
αυτό είμαστε αποφασισμένοι με τη διάσκεψη κορυφής του ΟΗΕ να προκύψει ένας οργανισμός που να
έχει υποστεί αρκετές μεταρρυθμίσεις, ώστε να είναι σε θέση να εκπληρώσει την
αρχική του υπόσχεση: εδραίωση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας,
προώθηση αειφόρου ανάπτυξης και υπεράσπιση των δικαιωμάτων και της ασφάλειας
του ανθρώπου.
Κλειδί για τη πραγμάτωση των ανωτέρω
αποτελεί η σύσταση Επιτροπής για την εδραίωση της ειρήνης. Έτσι, θα καλυφθεί το
κενό που υπάρχει στο διεθνές μας οικοδόμημα, μεταξύ μιας βοήθειας που παρέχεται
ύστερα από κρίσεις και μιας περισσότερο μακροπρόθεσμης σταθεροποίησης και
ανάπτυξης. Είναι μια περίπλοκη υπόθεση το να κάνεις τα κράτη που εξέρχονται από
περίοδο κρίσης, να ορθοποδήσουν γρήγορα. Πολύ συχνά δεν υπάρχει επαρκής
συνέχεια μεταξύ των διαφόρων δραστηριοτήτων, οι οποίες αναλαμβάνονται ύστερα
από κρίσεις, και της διεθνούς βοήθειας: άλλο μέρος προβαίνει σε συγκρότηση
ειρηνευτικών δυνάμεων, άλλο σε αποστράτευση και άλλο σε ανασυγκρότηση και
δημιουργία θεσμών. Επειδή όμως τον ισχυρότερο δείκτη για πιθανή μελλοντική
κρίση αποτελεί η αποδεδειγμένη ύπαρξη παρελθούσης κρίσης, τούτο είναι ζωτικής
σημασίας και πρέπει να αντιμετωπιστεί στο πλαίσιο της διάσκεψης κορυφής.
Στα Βαλκάνια, στο Αφγανιστάν, η Ε.Ε. επιδιώκει
ήδη να ενεργοποιήσει μια τέτοια προσέγγιση. Ο συγκερασμός της
πραγματογνωμοσύνης και εφόσον αυτή γίνεται διαθέσιμη σε άλλους μέσω της
Επιτροπής για την εδραίωση της ειρήνης, θα συμβάλουν στη μεγαλύτερη επιτυχία
των προσπαθειών ανασυγκρότησης ύστερα από κρίσεις.
Προκειμένου να αποφευχθούν οι κρίσεις καθώς
και η επανεμφάνισή τους, πρέπει να δραστηριοποιηθούμε περισσότερο για την
προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Ένας από τους σαφείς δείκτες για
μελλοντική κρίση είναι η κατάχρηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων - επομένως, η
υποχρέωσή μας να βελτιώσουμε τις ικανότητές μας για δράση στον τομέα αυτό δεν
είναι απλώς μια ηθική υποχρέωση. Η παρούσα Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου
δεν δύναται πλέον να ανταποκριθεί πλήρως στα καθήκοντά της και έχει κεφαλαιώδη
σημασία η μεταρρύθμιση του οικοδομήματος του ΟΗΕ για τα δικαιώματα του ανθρώπου.
Χρειαζόμαστε έναν μηχανισμό που να
αντιμετωπίζει με μεγάλη σοβαρότητα τα δικαιώματα, δεδομένου ότι εδώ μιλάμε για
ανθρώπινα όντα - τον φυλακισμένο που κινδυνεύει να βασανιστεί, το παιδί που
εξαναγκάζεται να εμπλακεί σε ένοπλο αγώνα, τη γυναίκα που απειλείται από
βαναυσότητα και κακοποίηση. Η ασφάλεια του ανθρώπου πρέπει να κατέχει την πρώτη
θέση - να υιοθετηθεί μια σύγχρονη έννοια της κυριαρχίας, στο πλαίσιο της οποίας
τα κράτη θα έχουν την ευθύνη για την προστασία όχι μόνον των συνόρων τους, αλλά
και του λαού τους. Η διάσκεψη κορυφής, εγκρίνοντας το νέο Συμβούλιο Δικαιωμάτων
του Ανθρώπου, πρέπει να καταστήσει σαφή την απόλυτη δέσμευση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα και την ασφάλεια του
ανθρώπου - να δοθούν εφόδια στις γυναίκες, βοήθεια στα κράτη ώστε να
εκπληρώσουν τις διεθνείς τους υποχρεώσεις, βοήθεια στους υποστηρικτές των
δικαιωμάτων του ανθρώπου και στα παιδιά που εξαναγκάζονται να εμπλακούν σε
ένοπλο αγώνα, και να κρούεται το σήμα κινδύνου στην περίπτωση που
διαπιστώνονται παραβιάσεις.
Τι αναμνήσεις θα αφήσει το 2005; Ελπίζω ότι
δεν θα μείνουν μόνο οι αναμνήσεις της συνεχιζόμενης βίας στο Ιράκ, οι άνανδρες
τρομοκρατικές πράξεις στο Λονδίνο και αλλού, οι τρομερές σκηνές απόγνωσης
στον Νίγηρα ή οι τραγικές συνέπειες του παλιρροϊκού κύματος στον Ινδικό Ωκεανό.
Αλλά και οι αναμνήσεις μιας νέας εποχής στη διεθνή πολιτική, που αφήνει η
διάσκεψη κορυφής του ΟΗΕ,
κατά την οποία ανατίθεται στον ΟΗΕ να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο. Όπως είπε και ο
Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ,
Dag Hammarskjold, ο οποίος σκοτώθηκε στη διάρκεια ειρηνευτικής αποστολής στο
Κονγκό: «Όλα θα πάνε καλά - ξέρετε πότε; Όταν οι άνθρωποι παύσουν να βλέπουν
τον ΟΗΕ σαν ένα περίεργο αφηρημένο έργο του
Πικάσο και τον δουν σαν ένα πίνακα ζωγραφισμένο από τους ίδιους». Στις 14
Σεπτεμβρίου 2005, οι παγκόσμιοι ηγέτες πρέπει να υψώσουν το ανάστημά τους
μπροστά στην πρόκληση αυτή - να αρπάξουν το πινέλο και να ζωγραφίσουν.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
- 12/09/2005
φόρουμ: συνάθροιση για συζήτηση θεμάτων δημοσίου
ενδιαφέροντος
Ασκήσεις
1.
Να
γράψετε περίληψη του κειμένου (120-140 λέξεις)
25 μονάδες
2.
Με
ποια μέσα και ποιους τρόπους πειθούς παρουσιάζει ο συγγραφέας τις απόψεις του;
5 μονάδες
3.
Να
δοθούν τα συνώνυμα των παρακάτω λέξεων:
ταλανίζει, ανταποκριθεί, αναμφίβολα, εδραίωση, επιδιώκει,
απόγνωσης, ορθοποδήσουν, περιοριστεί.
8 μονάδες
4. Να
αποδώσετε σε μια παράγραφο 100 περίπου λέξεων το νόημα του αποσπάσματος: «χωρίς ειρήνη δεν υπάρχει ανάπτυξη, χωρίς
ανάπτυξη δεν υπάρχει ειρήνη και χωρίς δικαιώματα του ανθρώπου δεν υπάρχει
κανένα από τα δύο άλλα.».
12 μονάδες
5. «Προκειμένου να αποφευχθούν οι κρίσεις καθώς και η επανεμφάνισή
τους, πρέπει να δραστηριοποιηθούμε
περισσότερο για την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Ένας από τους
σαφείς δείκτες για μελλοντική κρίση είναι η κατάχρηση των θεμελιωδών
δικαιωμάτων - επομένως, η υποχρέωσή μας να βελτιώσουμε τις ικανότητές μας για
δράση στον τομέα αυτό δεν είναι απλώς μια ηθική υποχρέωση»
Ποια μορφή συλλογισμού διακρίνετε στο απόσπασμα; Να τον αξιολογήσετε
(αλήθεια – εγκυρότητα = ορθότητα).
10 μονάδες
6. Με
αφορμή τον εορτασμό για τα 60 χρόνια από την ίδρυση του ΟΗΕ αναλαμβάνετε να
συντάξετε ένα άρθρο – απάντηση (500-600 λέξεις) στην ίδια εφημερίδα.
Αναφερθείτε τεκμηριωμένα:
α) στα
εμπόδια που συναντάει ο OHE στην προσπάθειά του να διευρύνει τα δικαιώματα του
ανθρώπου σ’ όλον τον πλανήτη και,
β) στις προϋποθέσεις που θεωρείτε
απαραίτητες για μια ουσιαστική και οικουμενική κατοχύρωσή τους.
Μονάδες 40
ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
Α΄
Να αφουγκραστούν
τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις
Του Γ. ΠΑΠΠΑ
Οι ηγέτες κρατών
και κυβερνήσεων που συρρέουν στη Νέα Υόρκη για τη μεγαλύτερη σύνοδο του ΟΗΕ στην ιστορία
του οργανισμού (14/16.09), αν παρακολουθούσαν τη διάσκεψη των «Μη Κυβερνητικών
Οργανώσεων» (NGOs), που έληξε την περασμένη Παρασκευή (09.09), θα έχαναν τον
ύπνο τους: η παγκόσμια κοινωνία πολιτών δεν ικανοποιείται πλέον με μισόλογα και
υποσχέσεις. Ζητά επιτακτικά να τηρηθούν οι δεσμεύσεις που ανέλαβαν οι 189
αρχηγοί κρατών το 2000 για τους στόχους της χιλιετίας.
Ούτε λίγο ούτε πολύ, πρόκειται για το μέλλον της ανθρωπότητας: μείωση στο μισό της φτώχειας, καταπολέμηση ασθενειών, υγεία και παιδεία για όλους, αναπτυξιακή βοήθεια. Αυτά είναι τα θέματα, στα οποία εστιάζουν επί χρόνια το ενδιαφέρον τους οι NGOs. Αρκετές κυβερνήσεις, μεταξύ αυτών οι περισσότερες των ευρωπαϊκών χωρών, ενδιαφέρονται να συνοδεύσουν τώρα με πράξεις τα «ωραία λόγια» της διάσκεψης του 2000.
Ωστόσο, τις παραμονές της συνόδου του ΟΗΕ, πολλές κυβερνήσεις ανέκρουσαν πρύμναν στους στόχους της χιλιετίας. Οι κυβερνήσεις των χωρών αυτών κινδυνεύουν να χρεωθούν ένα σημαντικό πλήγμα στο γόητρο του οργανισμού, εάν η επικείμενη σύνοδος του ΟΗΕ ναυαγήσει σε όλους τους σημαντικούς άξονες. Επιπρόσθετα, ακόμη και εκείνες που δεν εκλέγονται δημοκρατικά πρέπει να λάβουν υπόψη ότι θα αντιμετωπίσουν προβλήματα με τον πληθυσμό της χώρας τους, αλλά και την παγκόσμια κοινωνία πολιτών.
Διότι η σύνοδος των NGOs την περασμένη εβδομάδα ήταν και ένα δείγμα της ενηλικίωσής τους. Στο παρελθόν αντιμετωπίζονταν από τους ισχυρούς της Γης με αδιαφορία και χλεύη. Στο μεταξύ όμως έχουν αναπτύξει τα δίκτυα, τα οποία έχει ανάγκη η παγκόσμια κοινότητα για να αντιμετωπίσει επιτυχώς τα προβλήματα του 21ου αιώνα. Δεν είναι πλέον επαίτες, που εκλιπαρούν για το δικαίωμά τους να εκφέρουν λόγο. Απαιτούν και εν ανάγκη θα επιχειρήσουν την επιδίωξη των στόχων τους και χωρίς τις κυβερνήσεις.
Η σύνοδος των NGOs στη Νέα Υόρκη διατύπωσε τα αιτήματα με σαφήνεια και έμφαση. Τώρα καλούνται η διεθνής κοινότητα και ο ΟΗΕ να αφυπνιστούν και να δράσουν.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ -
12/09/2005
ανακρούω πρύμναν: αλλάζω στάση ή γνώμη
Β΄
Τα
μετέωρα βήματα του ΟΗΕ, στα 60 χρόνια του
Του
ΠΑΝΟΥ ΤΡΙΓΑΖΗ (προέδρου
του Παρατηρητηρίου Διεθνών Οργανισμών)
Με
πολλές αναζητήσεις στους κόλπους του και αμφισβητήσεις του ρόλου του, αλλά και
προτάσεις για τον εκδημοκρατισμό και την αναβάθμισή του, ο ΟΗΕ γιορτάζει τα 60 χρόνια του.
Γιορτάζουμε κι εμείς την επέτειο αυτή και ευχόμαστε στον ΟΗΕ μακροημέρευση για πολλούς λόγους. Η δημιουργία του ήταν το επιστέγασμα της αντιφασιστικής νίκης στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και η συμβολή του στην κατάργηση της αποικιοκρατίας υπήρξε καθοριστική. Στο πλαίσιο του υπογράφτηκαν σημαντικές συμφωνίες για τον έλεγχο των εξοπλισμών, συμφωνήθηκαν πάμπολλες διεθνείς συμβάσεις για όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας και προέκυψαν σημαντικά σχέδια για τα μεγάλα προβλήματα της ανθρωπότητας. Τα κράτη - μέλη του έγιναν 191 από 51 κατά την ίδρυσή του.
Σήμερα που η παγκόσμια συνεργασία αποτελεί αδήριτη αναγκαιότητα (το δείχνει και το θέμα των ημερών, η γρίπη των πουλερικών), ο ρόλος του ΟΗΕ είναι αναντικατάστατος. Αν δεν υπήρχε ο ΟΗΕ, θα 'πρεπε να τον δημιουργήσουμε.
Δεν στέκει και είναι «εκ του πονηρού» η άποψη ότι ο ΟΗΕ «χρεοκόπησε» ή ότι είναι ξεπερασμένος («irrelevant», κατά την αμερικανική έκφραση).
Μπορεί τέτοιες απόψεις να βολεύουν τους λεγόμενους «νικητές του Ψυχρού Πολέμου» και τα σχέδιά τους για τη «νέα παγκόσμια τάξη», καθώς και τους θιασώτες των «ανθρωπιστικών επεμβάσεων», αλλά δεν υιοθετούνται από την παγκόσμια κοινότητα.
Δεν παραγνωρίζουμε ότι ο ΟΗΕ σήμερα περνάει σοβαρή κρίση αξιοπιστίας. Αυτό έχει σχέση με το γεγονός ότι πολλές αποφάσεις του «μένουν στα χαρτιά», με την πεποίθηση μεγάλης μερίδας της κοινής γνώμης ότι «εξυπηρετεί τα συμφέροντα των ισχυρών».
Ενισχύονται τέτοιες απόψεις από τα πενιχρά αποτελέσματα διασκέψεων, όπως η πρόσφατη της Νέας Υόρκης, που άφησε μετέωρους τους «στόχους της χιλιετίας». Ταυτόχρονα, πρέπει να έχει κανείς επίγνωση των πραγματικών δυνατοτήτων του παγκόσμιου οργανισμού. Ο ΟΗΕ δεν είναι «υπεράνω», αλλά μέρος του παγκόσμιου συστήματος. Στους κόλπους του αντανακλώνται συσχετισμοί δυνάμεων, αντιθέσεις και συγκρούσεις συμφερόντων. Αποτελεί διακυβερνητικό οργανισμό, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν επηρεάζεται από την παγκόσμια κοινή γνώμη και τις χιλιάδες μη κυβερνητικές οργανώσεις που συνδέονται επίσημα με το σύστημα των Ηνωμένων Εθνών και συνέρχονται παράλληλα με τις παγκόσμιες διασκέψεις του ΟΗΕ.
Ο ΟΗΕ ως θεσμός χρειάζεται υπεράσπιση, όχι μηδενιστική κριτική από τις δυνάμεις της ειρήνης και της προόδου που αγωνίζονται για ένα διαφορετικό κόσμο. Απαιτείται συντονισμένος αγώνας για την αναβάθμιση και τον εκδημοκρατισμό του και υπάρχουν προτάσεις σ' αυτή την κατεύθυνση, όπως για ενίσχυση των εξουσιών της Γ.Σ. έναντι του πανίσχυρου σήμερα Συμβουλίου Ασφαλείας, διασύνδεση του ΟΗΕ με περιφερειακούς οργανισμούς συνεργασίας και ασφάλειας (ΟΑΣΕ, Ε.Ε., Αφρικανική Ένωση, κ.ά.), διεύρυνση του Συμβουλίου Ασφαλείας με κριτήριο τη μεγαλύτερη δυνατή αντιπροσωπευτικότητα (σήμερα τα 4 από τα 5 μόνιμα μέλη του προέρχονται από το Βορρά), ενίσχυση των μέσων και μηχανισμών της προληπτικής διπλωματίας.
Η
αναβάθμιση και ο εκδημοκρατισμός του ΟΗΕ ενδιαφέρει ιδιαίτερα τις μικρότερες
χώρες όπως η Ελλάδα (...) Είναι, λοιπόν, η ώρα για έναν ουσιαστικό και
τεκμηριωμένο διάλογο και στη χώρα μας για το ρόλο και το μέλλον του ΟΗΕ. Για ένα
κίνημα ιδεών και δράσης, με στόχο έναν παγκόσμιο οργανισμό ικανό να υπηρετεί
και να προωθεί τους ιδρυτικούς του στόχους, σύμφωνα με την εναρκτήρια φράση του
καταστατικού του χάρτη: «Εμείς, οι λαοί των Ηνωμένων Εθνών».
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
- 22/10/2005
