Λυσία, Ἐν βουλῇ Μαντιθέῳ δοκιμαζομένῳ ἀπολογία, § 18-19
ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΕΣ
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1.
Η
εξωτερική εμφάνιση, κατά τον Μαντίθεο, μπορεί να αποτελέσει ασφαλές κριτήριο
για την αξιολόγηση του πολίτη;
2.
Γιατί
ο Μαντίθεος αναφέρεται στην εξωτερική του εμφάνιση;
3. Ποια
κριτήρια, κατά τον Μαντίθεο, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για την αξιολόγηση του
πολίτη;
4. Γιατί
ο Μαντίθεος στο χωρίο «ὥστε οὐκ ἄξιον ἀπ΄ ὄψεως͵ ὦ βουλή … πολλὰ κἀγαθὰ ὑμᾶς
εἰσίν εἰργασμένοι» δεν αναφέρεται καθόλου στον εαυτό του;
5. Ο
Μαντίθεος στηρίζει, στο κείμενο, την επιχειρηματολογία του στα εἰκότα.
Γιατί καταφεύγει σ’ αυτή την αποδεικτική διαδικασία;
6.
καίτοι
χρὴ τοὺς φιλοτίμως … ἅπαντες ὑμεῖς ὠφελεῖσθε: να κρίνετε το επιχείρημα του
Μαντιθέου ως προς την πειστικότητά του.
7. ὥστε
οὐκ ἄξιον ἀπ’ ὄψεως… ἀλλ΄ ἐκ τῶν ἔργων σκοπεῖν: Σε ποια νοηματική αντίθεση
στηρίζεται το συμπέρασμα του Μαντιθέου;
8.
Να
περιγράψετε το ήθος του Μαντιθέου, όπως αυτό προκύπτει από το κείμενο.
9.
Να
εντοπίσετε, στο κείμενο, τα ρητορικά ήθη του Μαντιθέου και των κατηγόρων.
10. Να εντοπίσετε, στο κείμενο, τα
ρητορικά πάθη.
11. Ποια στοιχεία παραθέτει ο Μαντίθεος
για να αποδείξει την καλή στρατιωτική συμπεριφορά του;
12. Η κριτική των Αθηναίων για την
εξωτερική εμφάνιση συνδέεται με την κατηγορία εναντίον του Μαντιθέου;
13. Ποια σημεία του κατηγορητηρίου
προσπαθεί να ανασκευάσει στο κείμενο ο Μαντίθεος;
Λυσία, Ἐν
βουλῇ Μαντιθέῳ δοκιμαζομένῳ ἀπολογία, § 18-19
ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1.
α) Να σχηματίσετε
από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους του κειμένου ένα ομόρριζο ουσιαστικό, απλό
ή σύνθετο, της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, χρησιμοποιώντας την κατάληξη που σας
δίνεται:
ρηματικοί τύποι
|
κατάληξη
|
ομόρριζα
ουσιαστικά
|
πολιτευόμενος
|
-μα
|
|
διαλεγόμενοι
|
-ος
|
|
σκοπεῖν
|
-ός
|
|
ἀμελοῦντες
|
-εια
|
|
εἰργασμένην
|
-της
|
β) ποιούμενος,
ὄψεως, ἰδιώτας, πόλεως, ὠφελεῖσθε: Να γράψετε μία ομόρριζη λέξη, απλή
ή σύνθετη, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας για καθεμία από τις
παραπάνω λέξεις του κειμένου.
2.
α) Να σχηματίσετε
από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους του κειμένου ένα ομόρριζο ουσιαστικό, απλό
ή σύνθετο, της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, χρησιμοποιώντας την κατάληξη που σας
δίνεται:
ρηματικοί τύποι
|
κατάληξη
|
ομόρριζα
ουσιαστικά
|
ἀπελείφθην
|
-ις
|
|
πολιτευομένους
|
-μα
|
|
σκοπεῖν
|
-ός
|
|
κινδυνεύειν
|
-τής
|
|
ἀμελοῦντες
|
-εια
|
β) Να απαντήσετε στα παρακάτω ζητούμενα:
ἐπιτήδευμα: να σχηματίσετε ένα ομόρριζο ρήμα
της αρχαίας ελληνικής γλώσσας.
φιλοτίμως: να γράψετε μία ομόρριζη λέξη,
απλή ή σύνθετη, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας.
φιλῶ: να γράψετε ένα αντώνυμο ρήμα της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας.
ἐθέλω: να γράψετε ένα συνώνυμο ρήμα της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας.
χρόνος: να σχηματίσετε ένα επίθετο της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας με την κατάληξη -ιος.
3. α) πρώτων,
ἐξόδους, πολεμίους, βλάπτει, πολλοί: Να γράψετε για καθεμία
από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου μία αντώνυμη λέξη στην αρχαία ελληνική
γλώσσα.
β) υπόλοιπο, άκοσμος, σκέψη, κάτοψη,
βουλευτής: Να
συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του
κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια.
4. α) κατάλοιπο,
τελετή, κοσμία, ιδιωτικός, επιτηδευματίας: Να συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής
γλώσσας με τις λέξεις του κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια.
β) ποιητής, ποίημα, ποίησις, ἐργάτης,
ἐργασία: Να
κατατάξετε τις παραπάνω ομόρριζες προς τους επόμενους ρηματικούς τύπους του
κειμένου ποιούμενος και εἰργασμένοι λέξεις της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας στην κατάλληλη στήλη, ανάλογα με το τι σημαίνει η
καθεμία.
ενέργεια ή
κατάσταση
|
πρόσωπο που
ενεργεί
|
αποτέλεσμα
ενέργειας
|
5. α) Να σχηματίσετε για
καθεμία από τις λέξεις της Α΄ στήλης ένα παράγωγο επίθετο της αρχαίας
ελληνικής γλώσσας με την κατάληξη που δίνεται στη Β΄ στήλη.
Α΄ ΣΤΗΛΗ
|
Β΄ ΣΤΗΛΗ
|
Γ΄ ΣΤΗΛΗ
|
όνομα
|
κατάληξη
|
επίθετο
|
πᾶς
|
-οῖος
|
|
χρόνος
|
-ιος
|
|
ἔργον
|
-ώδης
|
|
ἄλλος
|
-οῖος
|
|
αἴτιος
|
-ώδης
|
β) βλάβη, εθελοντής, οπτικός, εργασία,
διαλεκτικός: Να
συνδέσετε τις παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας με τις λέξεις του
κειμένου με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια.
6.
Να απαντήσετε στα
παρακάτω ζητούμενα:
ὠφελεῖσθε: να σχηματίσετε ένα ομόρριζο
ουσιαστικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας με την κατάληξη -μα.
ἐπιτήδευμα: να σχηματίσετε ένα ομόρριζο ρήμα
της αρχαίας ελληνικής γλώσσας.
επίσκεψη: να γράψετε τη λέξη του κειμένου
με την οποία έχει ετυμολογική συγγένεια.
κοσμίως: να γράψετε μία ομόρριζη λέξη,
απλή ή σύνθετη, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας.
ὠφελῶ: να γράψετε ένα αντώνυμο ρήμα της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας.
ἀναχωρῶ: να γράψετε ένα συνώνυμο ρήμα της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας.
πάντα: να σχηματίσετε ένα επίθετο της
αρχαίας ελληνικής γλώσσας με την κατάληξη -οῖος.
ἀπελείφθην: να αναλύσετε τη σύνθετη λέξη του
κειμένου στα συνθετικά της.
ἄξιον: να σχηματίσετε ένα σύνθετο
επίθετο της νέας ελληνικής γλώσσας με πρώτο συνθετικό τη λέξη ἄξιος.
πολιτευομένους: να σχηματίσετε ένα παράγωγο
ουσιαστικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας που να δηλώνει αποτέλεσμα ενέργειας.
7. α) ἀπελείφθην, διατετέλεκα, ἀναχωρῶν, σκοπεῖν,
φιλοτίμως: Να
γράψετε μία ομόρριζη λέξη, απλή ή σύνθετη, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής
γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου.
β) Να σχηματίσετε από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους του
κειμένου ένα ομόρριζο ουσιαστικό, απλό ή σύνθετο, της αρχαίας ελληνικής
γλώσσας, χρησιμοποιώντας την κατάληξη που σας δίνεται:
ρηματικοί τύποι
|
κατάληξη
|
ομόρριζα
ουσιαστικά
|
ποιούμενος
|
-ις
|
|
ὠφελεῖσθε
|
-μα
|
|
βλάπτει
|
-η
|
|
φιλεῖν
|
-ία
|
|
ἀναχωρῶν
|
-τής
|
8. φρουρά, ἐπιτήδευμα, βουλή, ἔργον, ἰδιώτης: Να γράψετε για καθεμία από τις
παραπάνω λέξεις του κειμένου ένα ομόρριζο ρήμα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας.
9. α) Να συνδέσετε κάθε λέξη του κειμένου
(Α΄ στήλη) με τη συνώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης
περισσεύουν):
Α΄ ΣΤΗΛΗ
|
Β΄ ΣΤΗΛΗ
|
1. ἀπολείπομαι
|
α) βούλομαι
|
2. ἐθέλω
|
β) προσήκει
|
3. χρή
|
γ) ἐναντίος
|
4. κοσμίως
|
δ) ἀπολαμβάνω
|
5. πολέμιος
|
ε) παραμελῶ
|
στ) φίλος
|
|
ζ) εὐπρεπῶς
|
β) διατετέλεκα,
ἐξόδους, ἀναχωρῶν, διαλεγόμενοι, ἀμπεχόμενοι: Να αναλύσετε τις παραπάνω σύνθετες
λέξεις του κειμένου στα συνθετικά τους.
10. α) κοσμίως, κομᾷ, μισεῖν, ἐπιτηδεύματα, κινδυνεύειν: Να
γράψετε μία ομόρριζη λέξη, απλή ή σύνθετη, της αρχαίας ή της νέας ελληνικής
γλώσσας για καθεμία από τις παραπάνω λέξεις του κειμένου.
β) Να συνδέσετε κάθε λέξη του κειμένου (Α΄ στήλη)
με την αντώνυμή της στη Β΄ στήλη (δύο λέξεις της Β΄ στήλης
περισσεύουν):
Α΄ ΣΤΗΛΗ
|
Β΄ ΣΤΗΛΗ
|
1. μισῶ
|
α)
ἀνάξιος
|
2. ἔξοδος
|
β)
δίοδος
|
3. τελευταῖος
|
γ) εἴσοδος
|
4. ἄξιος
|
δ)
ὠφελῶ
|
5. βλάπτω
|
ε)
φιλῶ
|
στ πρῶτος
|
|
ζ)
μέσος
|
