ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ
2001-2015
Συντακτικές ασκήσεις για πλάγιο λόγο &
υποθετικούς λόγους
2001
Ἐκ
τούτου δὲ Ἀλκιβιάδης μὲν ᾤχετο εἰς τὸν Ἑλλήσποντον καὶ εἰς Χερρόνησον χρήματα
πράξων· οἱ δὲ λοιποὶ στρατηγοὶ συνεχώρησαν πρὸς Φαρνάβαζον ὑπὲρ Καλχηδόνος
εἴκοσι τάλαντα δοῦναι Ἀθηναίοις Φαρνάβαζον καὶ ὡς βασιλέα πρέσβεις Ἀθηναίων
ἀναγαγεῖν, καὶ ὅρκους ἔδοσαν καὶ ἔλαβον παρὰ Φαρναβάζου ὑποτελεῖν τὸν φόρον
Καλχηδονίους Ἀθηναίοις ὅσονπερ εἰώθεσαν καὶ τὰ ὀφειλόμενα χρήματα ἀποδοῦναι,
Ἀθηναίους δὲ μὴ πολεμεῖν Καλχηδονίοις, ἕως ἂν οἱ παρὰ βασιλέως πρέσβεις
ἔλθωσιν. Ἀλκιβιάδης δὲ τοῖς ὅρκοις οὐκ ἐτύγχανε παρών, ἀλλὰ περὶ Σηλυμβρίαν ἦν.
Ξενοφῶντος Ἑλληνικά Α´ (γ´) 8 - 10
Γ3.β) Να γράψετε την υπόθεση και την απόδοση του
υποθετικού λόγου που λανθάνει στο κείμενο και να τον χαρακτηρίσετε.
Μονάδες 5
2002
Γ3.α. "Ἐγὼ γὰρ οἶδ' ὅτι πολλοὶ πολλὰ κἀγάθ' ὑμᾶς
εἰσιν εἰργασμένοι": Να γράψετε τη δευτερεύουσα πρόταση του
χωρίου αυτού, να δηλώσετε το είδος της και να προσδιορίσετε το συντακτικό της
ρόλο (Μονάδες 3).
Να μεταφέρετε τον πλάγιο
λόγο σε ευθύ (Μονάδες 2).
Μονάδες 5
2003
Γ3.β. «οἱ ἄριστοι ἄνδρες παρακελεύονται τοῖς πολίταις
ὁμονοεῖν»:
Να μεταφέρετε τον πλάγιο
λόγο σε ευθύ (Μονάδες 2) και να δικαιολογήσετε την απάντησή σας (Μονάδες 3).
Μονάδες 5
2004
Γ3.α. «ἄν τι ὁρῶµεν ἀγαθόν, ἐκλεγόµεθα».
Να αναγνωρίσετε τον υποθετικό λόγο και να τον µετατρέψετε σε υποθετικό λόγο
του µη πραγµατικού.
Μονάδες 4
2005
Γ3.β. «ἀνελόντος δ’ αὐτοῖς τοῦ θεοῦ, ὅτι τὴν πόλιν αἱρήσουσιν ἐὰν μὴ τὸν
βασιλέα τὸν Ἀθηναίων (Κόδρον) ἀποκτείνωσιν, ἐστράτευον ἐπὶ τὰς Ἀθήνας»
Να βρεθεί ο υποθετικός λόγος του κειμένου· να αναγνωρισθεί το είδος του και
να μετατραπεί σε υποθετικό λόγο που να δηλώνει την αόριστη επανάληψη στο παρόν
και στο μέλλον.
Μονάδες 4
2006
Γ3.β. «Ὅτι, ἔφη, ὁρῶ καὶ τοὺς ἱππικοὺς βουλομένους γενέσθαι οὐ τοὺς εὐπειθεστάτους
ἀλλὰ τοὺς θυμοειδεῖς ἵππους κτωμένους. νομίζουσι γάρ, ἢν τοὺς τοιούτους
δύνωνται κατέχειν, ῥᾳδίως τοῖς γε ἄλλοις ἵπποις χρήσεσθαι. κἀγὼ δὴ βουλόμενος
ἀνθρώποις χρῆσθαι καὶ ὁμιλεῖν ταύτην κέκτημαι, εὖ εἰδὼς ὅτι εἰ ταύτην ὑποίσω,
ῥᾳδίως τοῖς γε ἄλλοις ἅπασιν ἀνθρώποις συνέσομαι»: Να βρεθούν οι υποθετικοί
λόγοι του αποσπάσματος και να αναγνωριστεί το είδος τους.
Μονάδες 4
2007
Γ3.β. «Τῷ θεῷ ἄρα τοῦτ’ ἔοικεν αὐτῆς, καί τις εἰς τοῦτο βλέπων καὶ πᾶν τὸ
θεῖον γνούς, θεόν τε καὶ φρόνησιν, οὕτω καὶ ἑαυτὸν ἂν γνοίη μάλιστα.»: Να αναγνωρίσετε τον
λανθάνοντα υποθετικό λόγο και να τον αναλύσετε.
Μονάδες 5
2009
Γ2.β. Να μετατρέψετε την περίοδο «καὶ οἱ ἐκ τῆς Πύλου Ἀθηναῖοι
Λακεδαιμονίων πολλὴν λείαν ἔλαβον» σε πλάγιο λόγο, χρησιμοποιώντας
απαρεμφατική σύνταξη, με εξάρτηση από την πρόταση «οὗτοι ἔλεγον».
Μονάδες 4
2010
Γ3β. «ἀλλὰ μὴν ταῦτά γε μὴ αἰσθανομένῳ μὲν ἀβίωτος ἂν εἴη ὁ βίος»: να αναγνωρίσετε τον
λανθάνοντα υποθετικό λόγο και να τον αναλύσετε.
Μονάδες 4
2011
Γ3β. «εἶπε τῷ ὑπακούσαντι εἰσαγγεῖλαι ὅστις εἴη»: Να μετατρέψετε τον
πλάγιο λόγο σε ευθύ. Να ληφθεί υπόψη ότι ο πλάγιος λόγος εξαρτάται από το «εἶπε
τῷ ὑπακούσαντι».
Μονάδες 4
2012
Γ3β. «ἢν κρατήσωμεν ταῖς ναυσίν, ἔστι τῳ τὴν ὑπάρχουσάν που οἰκείαν πόλιν
ἐπιδεῖν»: να μεταφέρετε το παραπάνω χωρίο στον πλάγιο λόγο (και με τους δύο τρόπους)
εξαρτώντας το από τη φράση «Ὁ Νικίας εἶπεν».
Μονάδες 4
2013
Θουκυδίδου Ἱστοριῶν Ζ 28
Μηνύεται οὖν ἀπὸ μετοίκων τέ τινων καὶ ἀκολούθων περὶ μὲν τῶν Ἑρμῶν οὐδέν,
ἄλλων δὲ ἀγαλμάτων περικοπαί τινες πρότερον ὑπὸ νεωτέρων μετὰ παιδιᾶς καὶ οἴνου
γεγενημέναι, καὶ τὰ μυστήρια ἅμα ὡς ποιεῖται ἐν οἰκίαις ἐφ’ ὕβρει· ὧν καὶ τὸν
Ἀλκιβιάδην ἐπῃτιῶντο. καὶ αὐτὰ ὑπολαμβάνοντες οἱ μάλιστα τῷ Ἀλκιβιάδῃ ἀχθόμενοι
ἐμποδὼν ὄντι σφίσι μὴ αὐτοῖς τοῦ δήμου βεβαίως προεστάναι, καὶ νομίσαντες, εἰ
αὐτὸν ἐξελάσειαν, πρῶτοι ἂν εἶναι, ἐμεγάλυνον καὶ ἐβόων ὡς ἐπὶ δήμου καταλύσει
τὰ τε μυστικὰ καὶ ἡ τῶν Ἑρμῶν περικοπὴ γένοιτο καὶ οὐδὲν εἴη αὐτῶν ὅτι οὐ μετ’
ἐκείνου ἐπράχθη, ἐπιλέγοντες τεκμήρια τὴν ἄλλην αὐτοῦ ἐς τὰ ἐπιτηδεύματα οὐ
δημοτικὴν παρανομίαν.
Γ3β. Να γράψετε τον υποθετικό λόγο του κειμένου (μονάδες 2) και να τον
χαρακτηρίσετε ως προς το είδος του (μονάδες 2).
Μονάδες 4
2014
Γ3β. «αἱ γὰρ ἐπιφάνειαι καὶ λαμπρότητες οὐκ ἐκ τῆς ἡσυχίας ἀλλ’ ἐκ τῶν ἀγώνων γίγνεσθαι φιλοῦσιν»:
Να μεταφέρετε την παραπάνω πρόταση στον πλάγιο
λόγο, και με τους δύο τρόπους, με εξάρτηση από τη φράση: «Ὁ ῥήτωρ εἶπεν».
μονάδες 4
2015
Γ3.β. «ἰσχὺν δὲ περιεποιήσαντο ὅμως
οὐκ ἐλαχίστην οἱ προσσχόντες αὐτοῖς»: Να μεταφέρετε την παραπάνω πρόταση στον πλάγιο λόγο
με όλους τους δυνατούς τρόπους, με εξάρτηση από τη φράση: «Ἅπαντες γιγνώσκουσι».
μονάδες 5
