ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ
ΓΛΩΣΣΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
Το πρόβλημα της μετανάστευσης
Εδώ
και μερικές εβδομάδες το υπουργείο Δημόσιας Τάξης έχει αρχίσει τις επιχειρήσεις
σύλληψης και απομάκρυνσης από τη χώρα των παρανόμων μεταναστών. Όπως θα
περίμενε κανείς, οι επιχειρήσεις αυτές έχουν προκαλέσει διάφορες και αντίθετες
μεταξύ τους αντιδράσεις. Το πρόβλημα της μετανάστευσης (και της παράνομης) δεν
απασχολεί μόνο τους απλούς ανθρώπους. Απασχολεί και τους σοφούς αυτού του
κόσμου των οποίων τις γνώμες είναι σκόπιμο να αναφέρουμε.
Οι φιλόσοφοι που έχουν ερευνήσει την ηθική
πλευρά της μετανάστευσης έχουν διατυπώσει δύο διαμετρικά αντίθετες απόψεις. Η
μία άποψη υποστηρίζει ότι κάθε άνθρωπος που γεννιέται σε οποιοδήποτε μέρος
αυτού του πλανήτη έχει το δικαίωμα να επιλέξει τον τόπο όπου θα κατοικήσει, θα
εργαστεί και θα ζήσει. Η επιλογή του τόπου κατοικίας πάνω σε όλο τον πλανήτη
χωρίς τεχνητά σύνορα είναι δικαίωμα κάθε ανθρώπου. Το δικαίωμα της
μετανάστευσης είναι όπως όλα τα άλλα ανθρώπινα δικαιώματα. Εθνικά σύνορα
μπορούν να υπάρχουν για άλλους λόγους, π.χ. για έλεγχο της εμπορικής κίνησης,
όχι όμως για τον περιορισμό της μετακίνησης οποιουδήποτε ανθρώπου. Σύμφωνα με
την άποψη αυτή, δεν υπάρχει ηθικό στήριγμα για την απαγόρευση εισόδου
μεταναστών στη χώρα μας. Αντίθετα, η ηθική βρίσκεται με το μέρος των μεταναστών
διότι απλούστατα είναι ανθρώπινο δικαίωμά τους να μεταναστεύουν. Η βάση αυτής
της άποψης βρίσκεται στην ιδέα ότι η γη και ο πλούτος της γενικά ανήκουν στο
σύνολο των ανθρώπων και δεν είναι ηθικό να ορίζονται κυριαρχικά δικαιώματα επί
μιας περιοχής σε όσους έτυχε να γεννηθούν ή να ζουν σε αυτή την περιοχή.
Η άλλη άποψη υποστηρίζει ακριβώς το αντίθετο:
ότι, δηλαδή, κάθε κράτος έχει το δικαίωμα να επιλέγει αν, πόσους και ποιους
μετανάστες θα δεχθεί και ότι το δικαίωμα αυτό δεν είναι έκφραση της κρατικής
δύναμης αλλά έχει ισχυρή ηθική βάση. Μια χώρα δεν είναι απλώς μια περιοχή με
ορισμένα γεωγραφικά χαρακτηριστικά. Κάθε χώρα είναι μια κοινωνία ανθρώπων με τη
δική της ιστορία, με τον δικό της πολιτισμό, με τους δικούς της αγώνες για
ανάπτυξη και ευημερία, με τον δικό της τρόπο ζωής και με τα δικά της σχέδια για
το μέλλον. Το κράτος ως συλλογική έκφραση αυτής της κοινωνίας έχει την ηθική
υποχρέωση και το δικαίωμα να εμποδίζει οποιονδήποτε θέλει παράνομα να εισέλθει
στον χώρο της και να επηρεάσει τη ζωή των κατοίκων της.
Το
ορθό ή εσφαλμένο των απόψεων αυτών δεν υπόκειται σε επιστημονικό έλεγχο λόγω
της φύσης του θέματος. Οι διαφορές όμως δεν έχουν ακαδημαϊκό μόνο χαρακτήρα. Κρίσιμες
αποφάσεις πολιτικής μπορεί να βασίζονται στη μία ή στην άλλη άποψη, έστω και αν
οι ασκούντες την πολιτική αυτή δεν έχουν επεξεργαστεί πλήρως και συνειδητά τις
αποφάσεις τους.
Η
γνώμη του γράφοντος είναι ότι η άποψη περί του δικαιώματος εγκατάστασης
οποιουδήποτε σε οποιοδήποτε μέρος της γης πάσχει. Αυτό μπορεί να φανεί αν
σκεφτούμε τι θα συμβεί σε περίπτωση καθολικής εφαρμογής του. Η ανάλυση αυτού
του θέματος είναι εξαιρετικά δύσκολη και δεν είναι της ώρας, μπορώ όμως να
προβλέψω ότι θα σημαίνει πλήρη ανατροπή προς το χειρότερο της
παραγωγικής διαδικασίας και των κινήτρων προς παραγωγή. Αντίθετα, πιστεύω ότι
δικαιώματα επί του εδάφους, του πλούτου και της υλικής υποδομής μιας χώρας
έχουν μόνο εκείνοι οι οποίοι με τις προσπάθειές τους και τους αγώνες τους
έκαναν τη χώρα τους αυτό που είναι και δημιούργησαν τα αγαθά της, υλικά και
πνευματικά. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι ξένοι δεν μπορούν να είναι ευπρόσδεκτοι
στη χώρα μας. Μπορούν αλλά μόνο όταν εμείς το επιθυμούμε.
ΤΟ ΒΗΜΑ, 25/07/1999
Θεόδωρος Π. Λιανός (καθηγητής Πολιτικής
Οικονομίας
στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών)
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
Α. Να δώσετε την περίληψη του κειμένου
σε 80-100 λέξεις.
B.1. Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο 80
περίπου λέξεων το περιεχόμενο του ακόλουθου αποσπάσματος από το κείμενο «Το δικαίωμα της μετανάστευσης είναι
όπως όλα τα άλλα ανθρώπινα δικαιώματα»
Β.2. Να χαρακτηρίσετε τον παρακάτω συλλογισμό
α) ως προς την πορεία με την οποία αναπτύσσει τη σκέψη του ο συγγραφέας και β)
ως προς το είδος των προτάσεων που περιλαμβάνει. Στη συνέχεια να σχολιάσετε την
εγκυρότητά του.
- η γη και ο πλούτος της γενικά ανήκουν στο σύνολο των ανθρώπων και δεν είναι ηθικό να ορίζονται κυριαρχικά δικαιώματα επί μιας περιοχής σε όσους έτυχε να γεννηθούν και να ζουν σε αυτή την περιοχή.
- κάθε άνθρωπος που γεννιέται σε οποιοδήποτε μέρος αυτού του πλανήτη έχει το δικαίωμα να επιλέξει τον τόπο όπου θα κατοικήσει, θα εργαστεί και θα ζήσει (Η επιλογή του τόπου κατοικίας πάνω σε όλο τον πλανήτη χωρίς τεχνητά σύνορα είναι δικαίωμα κάθε ανθρώπου)
- Άρα, δεν υπάρχει ηθικό στήριγμα για την απαγόρευση εισόδου μεταναστών στη χώρα μας. Αντίθετα, η ηθική βρίσκεται με το μέρος των μεταναστών διότι απλούστατα είναι ανθρώπινο δικαίωμά τους να μεταναστεύουν.
Β.3. Γράψε από δυο προτάσεις για κάθε
λέξη που ακολουθεί, όπου η σημασία της να χρησιμοποιείται κυριολεκτικά στη μια
πρόταση και συνυποδηλωτικά στην άλλη:
σύλληψης, σύνορα
Β.4. Να βρείτε συνώνυμα
των παρακάτω λέξεων του κειμένου:
στήριγμα, κρίσιμες, πλήρη, ευπρόσδεκτοι
Β.5. Να
βρεθεί η δομή και ο τρόπος ανάπτυξης της τρίτης παραγράφου του
κειμένου.
Γ. Σε ημερίδα που διοργανώνει ο δήμος
σας ένας εισηγητής επισημαίνει με έμφαση το γεγονός πως η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχει αναδειχτεί σε χώρα όπου συρρέουν χιλιάδες
μετανάστες. Στη δική σας εισήγηση αναφέρεστε στα αίτια που οδηγούν αυτό το ανθρώπινο κύμα στη χώρα μας και παρουσιάζετε τις προτάσεις σας για τους
τρόπους με τους οποίους θα πρέπει να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που
δημιουργούνται.
